De wereld van sim-racing heeft de afgelopen jaren een lange weg afgelegd, vooral met de komst van geavanceerde technologieën zoals Directe Aandrijvingstuurwielen, Load Cell pedalen en zelfs dynamische cockpits. Het is nu heel eenvoudig om een sim-racing setup samen te stellen en het moeilijkste is om de juiste randapparatuur te vinden.

Natuurlijk zijn niet alle racers hetzelfde, ook al delen we een gemeenschappelijke passie: sim-racen. De meest opvallende verschillen zitten in de stijl van racen (F1, rally, GT, enz.), het budget dat aan sim-racen wordt toegewezen en de mate van belang die we aan deze discipline hechten. Zo zal een streamer die gespecialiseerd is in autosport meer tijd hebben voor sim-racing dan een werknemer die zich er alleen in het weekend aan kan wijden.

Zoals ik al eerder zei, hebben technologische ontwikkelingen het mogelijk gemaakt om steeds realistischer randapparatuur voor sim-racing te gebruiken, waardoor de immersie nog verder wordt opgevoerd. Een van deze ontwikkelingen is de ontwikkeling van direct aangedreven stuurwielen, of Direct Drive zoals ze algemeen bekend zijn. Deze sturen worden steeds wijder verspreid en zijn soms zelfs betaalbaar voor bepaalde setups. In wat volgt ga ik ze aan je voorstellen en een lijst maken van de 6 beste, naar mijn mening, op de markt verkrijgbaar. Deze lijst wordt onderverdeeld in 3 categorieën: instapniveau, middenklasse en topklasse.

De beste Direct Drive-wielen op instapniveau

De Fanatec CSL DD 5 NM

Voordelen :

• Uitstekende bouwkwaliteit
• Juiste kracht voor de prijs
• Een compleet ecosysteem rijk aan producten
• Compatibel met alle platforms

Nadelen :

• Alleen compatibel met randapparatuur van andere merken

Laten we dus beginnen met een product dat beroemd en gerenommeerd is in de industrie: de Fanatec CSL DD 5 nm. De Duitse fabrikant Fanatec is een grote speler in de wereld van sim-racing en is in de jaren 2000 uitgegroeid tot een van de marktleiders. Met meer dan 20 jaar ervaring in het spel is Fanatec erin geslaagd zijn producten te ontwikkelen en vooral de harten van zowel amateur- als professionele sim-racers te veroveren.

De Fanatec CSL DD 5 nm is een vrij eenvoudige basis die dient als toegangspoort tot het Fanatec ecosysteem. De motor ontwikkelt een maximaal koppel van 5 nm, wat helemaal niet slecht is. Over de motor gesproken: hij is vrij klein en zit in een mooie metalen behuizing. Hij is stijlvol, stevig en fungeert ook als koellichaam.

In het spel is de Fanatec CSL DD 5 nm een randapparaat dat alle sensaties van de auto voor je zeer goed reproduceert. De CSL DD is compatibel met alle randapparatuur van de fabrikant, inclusief stuurwielen, pedalen en versnellingshendels. Sterker nog, als je geïnteresseerd bent, ik heb een paar nuggets kunnen testen die je kunt door hier te klikken.

De Fanatec CSL DD 5 nm is een krachtige basis voor heel weinig geld. Met een prijs van €350 is het een must-have Direct Drive die ik aan alle sim-racers aanbeveel.

De Moza Racing R5

Voordelen :

• Zeer goede bouwkwaliteit
• Compleet ecosysteem
• Een goede terugkeer naar kracht

Nadelen :

• Alleen compatibel met pc’s

Moza Racing Moza Racing is een vrij jonge speler in de wereld van sim-racing, opgericht in 2021. Eerlijk gezegd is dat niet veel jaren in het spel, maar het merk is eigenlijk een divisie van een fabrikant van camerastabilisatoren met meer dan 10 jaar ervaring.

De Moza R5 is gebaseerd op een Direct Drive met een maximumkoppel van 5,5 nm en concurreert daarmee rechtstreeks met de CSL DD 5 nm van Fanatec. Het is een gewaagde zet, maar wel een die goed is uitgevoerd. Het ontwerp van de R5 lijkt opvallend veel op dat van de CSL, maar dat is wat mij betreft een goede zaak.

Qua prestaties ontwikkelt de motor van de R5 een maximumkoppel van 5,5 nm, wat behoorlijk is voor het segment waar hij zich op richt. Vergeet niet dat dit een typisch instapmodel is en dat sim-racers in deze categorie niet per se de middelen hebben om een geavanceerdere setup te betalen.

Qua gevoel communiceert de motor goed met alles wat de auto doet in sim-racing. Hij is nauwkeurig, goed uitgebalanceerd en bovenal responsief. Ik heb echt genoten van mijn tijd op de Moza R5en ik denk dat het een uitstekend alternatief is voor de gevestigde merken in dit segment. De R5 heeft echter zijn tekortkomingen, met name de compatibiliteit met alleen PC. Het is echt zonde om het te beperken tot slechts één platform, vooral voor een prijs van 319 dollar exclusief btw, wat neerkomt op ongeveer 400 euro inclusief btw. Het is ook belangrijk om te onthouden dat dit een jong merk is, en alleen de tijd zal leren of de producten duurzaam zijn.

De beste middenklasse Direct Drive-stuurwielen

De Thrustmaster T818

Voordelen :

• Goede bouwkwaliteit
• Krachtig, precies stuurwiel
• Waar voor je geld

Nadelen :

• Alleen compatibel met pc
• Hogere prijs dan de concurrentie

Thrustmaster is al meer dan 20 jaar een grote speler op het gebied van randapparatuur voor sim-racing. Het merk is voornamelijk aanwezig in 2 segmenten: entry-level en mid-range, met stuurwielen die altijd zijn aangedreven door tandwielen en/of riemen. Deze twee technologieën zijn prima, maar tonen al snel hun beperkingen.

De T818 is het eerste Direct Drive onderstel van het merk en het moet gezegd worden dat ze er lang over gedaan hebben om het uit te brengen. Thrustmaster-fans schreeuwen al jaren om een DD-stuur en de fabrikant heeft ze zeker niet teleurgesteld.

De T818 dus. Het ontwerp is vrij goed, met twee overheersende kleuren (zwart en blauw) en een paar rode accenten. Het ziet er wat mij betreft geweldig uit en past bij elke set-up. De basis bevat een intern QR-systeem, waardoor de wielen van de fabrikant zonder problemen bevestigd kunnen worden. Eerlijk gezegd was ik bang dat Thrustmaster met een QR zou komen die niet compatibel was met haar wielen, maar dat was niet het geval.

Qua vermogen ontwikkelt de T818 een maximumkoppel van 10 nm, wat meer is dan zijn belangrijkste concurrenten, de Fanatec CSL DD Pro en Moza R9. Het is niet zo overduidelijk en alleen simrace-profs zullen het verschil voelen.

Het gevoel is realistisch, zelfs met de Force Feedback-functie en de bijbehorende instellingen. Tijdens mijn tests werd ik niet verrast en het gevoel was echt realistisch, waardig aan wat de concurrentie doet in dit segment.

Een ander voordeel dat de T818 heeft ten opzichte van de concurrentie is het Thrustmaster ecosysteem, dat relatief goedkoop is, zeker als je bedenkt dat deze basis voor een hogere prijs wordt verkocht dan andere in zijn segment. Ja, er moest een foutje zitten in een bijna perfect plaatje. De T818 kost €650, €200 meer dan de CSL DD Pro en R9. Een ander negatief punt van deze basis is de unieke compatibiliteit met PC’s, terwijl Fanatec alle platforms ondersteunt.

Afgezien van deze twee ‘kleine’ fouten is de T818 nog steeds een uitstekende basis om te kopen. Als je een Thrustmaster-fan bent, kan ik deze niet genoeg aanbevelen, zelfs voor de iets hogere prijs.

Fanatec CSL DD Pro

Voordelen :

• Uitstekende prijs-kwaliteitverhouding
• Goed rijgevoel
• Correcte krachtterugkoppeling

Nadelen :

• Vrij duur ecosysteem

Ik ga niet tegen je liegen, Fanatec is een grote speler op het gebied van randapparatuur voor sim-racing, vooral in de Direct Drive basismarkt. De CSL DD Pro is Fanatecs antwoord op een fel betwist segment van DD-bases, namelijk dat van de meer dan 5 nm en minder dan 10 nm segmenten.

Deze basis ontwikkelt 8 nm en is eigenlijk gewoon een boost-kit voor de standaard CSL DD, die 5 nm produceert. Het verschil zit hem in de voeding, die nu is verhoogd naar 180 W om het maximale koppel van 8 nm te kunnen leveren. Als gevolg daarvan is het ontwerp van de CSL DD Pro identiek aan zijn minder krachtige broer, en ik ga daar verder niet op in.

Laten we het eens hebben over het motorvermogen en het gevoel. Qua gevoel is het pure gelukzaligheid. Je voelt alles wat de auto doet, maar dit keer met een grotere intensiteit. De forcefeedback is subtieler, maar in sommige gevallen toch krachtiger, vooral als je een titel als F1 24, Asseto Corsa enzovoort speelt. Tussen haakjes, Fanatec richt zich met de CSL DD Pro duidelijk op sim-racers die houden van meeslepende racegames, ook al is deze basis nog steeds redelijk betaalbaar voor de gemiddelde persoon.

Qua bouwkwaliteit is er niets veranderd ten opzichte van de 5nm versie: hij is zeer goed gebouwd en ontworpen om lang mee te gaan, zelfs als je er geen zorg aan besteedt. Bovendien staan Fanatec-producten erom bekend dat ze hun vorm behouden na jarenlang gebruik.

Wat het ecosysteem betreft, zijn vrijwel alle producten van de fabrikant compatibel met deze basis, en dat is niets nieuws. Het enige probleem is dat het Fanatec ecosysteem vrij duur is, vooral als je voor alle producten in de catalogus kiest.

Laten we overgaan op de prijs. De CSL DD Pro kost €450 op de Fanatec website, wat niet slecht is voor een basis die op 8nm ontwikkelt. Het is wat mij betreft een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding en het merk is een veilige keuze als je bij hen koopt. Ik zou deze basis in ieder geval zonder enige aarzeling aanbevelen.

De beste Direct Drive-stuurwielen uit het topassortiment

Fanatec Clubsport DD+

Voordelen :

• Krachtige krachtterugkoppeling met 15 Nm koppel
• Uitgebreide compatibiliteit (pc, Xbox, PlayStation)
• Uitstekende precisie en reactiesnelheid

Nadelen :

• Vrij hoge prijs

Het Direct Drive sim-racing basissegment is zeer competitief, met spelers die vrijwel alles aanbieden. We hebben fabrikanten die zich richten op het instapniveau (Cammus), die in het middensegment (Logitech en Thrustmaster), die in het midden- tot topsegment (Simagic, Fanatec, Moza), en natuurlijk de pre-miums (Simucube).

Dit segment is onderverdeeld in drie subsegmenten, die voornamelijk worden bepaald door het motorvermogen. De verdeling laat een duidelijke trend zien: minder dan 10 nm koppel, tussen 12 en 15 nm en meer dan 16 nm. Weinig merken slagen erin om voor elk subsegment een product te hebben, en dat is het geval bij Fanatec. Met zijn CSL DD, ClubSport DD en Podium DD wordt het Duitse merk al lang beschouwd als de go-to-go voor sim-racers die op zoek zijn naar hoogwaardige randapparatuur.

Een nieuwe toevoeging aan de Fanatec-catalogus is de ClubSport DD+, een Direct Drive-basis van de laatste generatie die 15 nm continu koppel ontwikkelt. Het is zeldzaam om dit te zien in het segment, maar met meer dan 20 jaar ervaring in het spel weet Fanatec wat het doet als het gaat om motoren en DD-bases.

De ClubSport DD+ is compatibel met PC en Playstation (4 en 5), heeft een minimalistisch design, werkt met het hele Fanatec ecosysteem en bevat de nieuwe QR2. Bovendien is het qua prestaties en gevoel een van de beste bases die Fanatec te bieden heeft, waardoor het een must-have in het segment is voor wie op zoek is naar een product met hoge prestaties voor een relatief betaalbare prijs (€999,95).

Het Logitech G Pro-wiel

Voordelen :

• Bundel met basis en stuur
• Compatibel met alle platforms
• Gebruikte eersteklas materialen

Nadelen :

• Vrijwel onbestaand ecosysteem
• Vermogen beperkt tot 11 nm
• Prijs een beetje hoog voor de diensten

We zagen dat Thrustmaster zijn eerste DD basis, de T818, uitbracht en zijn zinnen zette op het middensegment van sim-race randapparatuur. Logitech deed hetzelfde, maar richtte zich dit keer op de bovenkant van de markt met zijn G Pro stuur.

Het G Pro Wheel is eigenlijk een bundel met een Direct Drive-basis + stuur, of basis + stuur + pedalen, gericht op de bovenkant van het segment, met als doel het prikkelen van de Moza R16 en Fanatec DD1. Het ontwerp is een succes, net als de materialen. Maar qua prestaties is het een beetje een misser, als je het mij vraagt. Helaas is het G Pro Wheel minder krachtig dan de twee bases waar het zich op richtte, met slechts 11 nm ontwikkeld maximum koppel. Wat mij betreft is dat niet veel, zeker niet voor de prijs waarvoor dit apparaat wordt verkocht, en daar kom ik hieronder nog op terug.

Het ontwerp is een succes, ook al is de basis nogal groot naar mijn smaak. Het stuurwiel is strak, van geborsteld aluminium, met leer rondom en ook 4 aluminium peddels. Het is echt mooi, in overeenstemming met de stijlcode van Logitech.

Qua gevoel is het eerlijk gezegd geweldig voor een eerste kennismaking met de wereld van Direct Drive-onderstellen. Het stuurwiel is nauwkeurig en geeft veel feedback over wat de auto doet. Bovendien heb ik geen dode zone in het midden of iets dergelijks opgemerkt. Al met al is het G Pro Wheel een zeer goede keuze voor sim-racen, maar de prijs is met €1100 wel hoog…

Fanatec Podium wielbasis DD2

Voordelen :

• Zeer hoogwaardige basis met 20/25 nm koppel
• Uitstekende bouwkwaliteit
• Perfect voor pro sim-racers
• Een ecosysteem rijk aan producten

Nadelen :

• Premium prijzen
• Alleen compatibel met pc en Xbox

En tot slot, de Fanatec Podium wielbasis DD2. Naar mijn mening is deze Direct Drive-basis de beste op de markt, zowel voor het grote publiek als voor professionele racers.

Afhankelijk van de versie die je koopt, krijg je 20 of 25 nm maximaal koppel ontwikkeld door de krachtige motor op deze basis. Dat is gewoon enorm, en je hebt een goede cockpit nodig om daarvan te kunnen profiteren, en ook een goed gevulde bankrekening. Het goede aan de DD2 is dat je de mogelijkheid hebt om de maximale koppeloutput te configureren (als percentage), waardoor je deze basis kunt aanpassen aan jouw voorkeuren.

De force feedback is gewoon ultrarealistisch. Als je de basis op maximale kracht zet, heb je grote spieren nodig om hem te gebruiken, want hij is echt hard. De sensaties zijn zo realistisch dat de grens tussen sim-racen en werkelijkheid vervaagt. Deze basis is nauwkeurig, meeslepend en registreert perfect de verschillende veranderingen in baan, grip, hobbels en al het andere dat de auto voor je doet. Het is spannend en ik kan geen andere woorden vinden om uit te leggen hoe ik me voel als ik DD2 gebruik.

Het is duidelijk dat niet alles perfect is met deze basis, en onder de fouten vinden we een compatibiliteit die alleen beperkt is tot Microsoft-platforms, namelijk pc’s (Windows) en Xbox’en. Een ander negatief punt is de prijs. Fanatec is een topmerk en de Podium Wheel Base DD2 kost €1499,95, en dan krijg je alleen de basis. Dat is een dure prijs, maar aan de andere kant is het nog steeds verreweg de beste Direct Drive base op de markt, zonder dat je er het professionele randapparatuursegment mee binnenstapt. In ieder geval, als deze samenvatting je heeft doen watertanden, heb ik ook een uitgebreidere review van deze basis geschreven , die je kunt vinden door hier te klikken.

Wat is een stuur met directe aandrijving?

Een Direct Drive stuurwiel is een type onderstel of stuurwiel dat een krachtige elektromotor gebruikt om krachtfeedback over te brengen van de simu waar je naar kijkt. Dit wordt gedaan door de motor rechtstreeks op de stuuras aan te sluiten, wat een beter gevoel geeft, een realistischer gevoel en vooral minder wazigheid.

Deze technologie is vrij gereserveerd voor een bepaalde categorie sim-racer om de eenvoudige reden dat Direct Drive stuurwielen vrij duur zijn, tenminste in vergelijking met andere technologieën die beschikbaar zijn in een conservatiever segment voor onze portemonnee. De bekendste stuurwielen die momenteel op de markt zijn, zijn bijvoorbeeld de Logitech G29 en G920, (die je hier kunt ontdekken) die tandwielaangedreven producten zijn. Deze technologie maakt over het algemeen gebruik van één motor, en in het geval van de G29/920 twee motoren, die verbonden is met een reeks tandwielen om koppel of kracht te produceren. Het voordeel van een dergelijke oplossing is natuurlijk de kostprijs, aangezien het hele systeem met een kleine motor niet erg complex is. Maar er zijn ook nadelen, zoals lawaai, verminderde precisie en minder vermogen.